به دليل ساختار آهكي خاك‌هاي كشور اكثر محصولات كشاورزي دچار مشكل كمبود آهن و روي مي‌باشند. كلات آهن و روي حتي در خاك‌هايي با PH حدود ۸/۵ نيز به‌راحتي آهن و روي را به فرم قابل‌جذب براي گياه حفظ نموده و كمبود اين عناصر را به‌طور كامل برطرف مي‌نمايد و در نتيجه موجب افزايش رشد، گلدهي و ثمردهي محصولات مختلف مي‌گردد و افزايش كيفيت محصولات، بهبود عطروطعم و افزايش ميزان برداشت محصول را به دنبال خواهد داشت.
عنصر آهن يكي از كليدي‌ترين عناصر در ساختار سبزينه گياهي است و كمبود آن يكي از شايع‌ترين كمبودهاي عناصر غذايي در زراعت و باغات اكثر مناطق كشاورزي كشورمان است و كمبود اين عنصر در گياه باعث كاهش ميزان كلروفيل در سلول‌ها مي‌شود كه علائم آن رنگ پريدگي و زردي برگ‌ها است كه تشديد كمبود اين عنصر در نهايت خشكيدگي برگ‌ها و گياه را در پي خواهد داشت. بهترين و سريع‌ترين راه رفع كمبود و نياز گياهان به عنصر آهن، تغذيه گياهان از كودهاي كلات آهن است. كود كلات آهن مناسب براي استفاده در خاك ايران، يكي از بهترين انتخاب‌ها براي جبران كمبود آهن است. ايجاد مقاومت در برابر آفات و بيماري‌ها، مقاومت در برابر سرمازدگي بهاره و زمستانه و كاهش ضايعات، تسريع ريشه‌زايي گياهان و درختان، افزايش تعداد پنجه‌هاي بوته‌ها، افزايش سطح برگ گياهان، افزايش تشكيل ميوه، كاهش ريزش ميوه و گل از طريق تأثير عنصر آهن در متابوليسم گياه ميسر مي‌شود.
علل و علائم كمبود آهن در گياه
در بيشتر نقاط كشور ما مهم‌ترين عاملي كه موجب كمبود آهن زيادي بي‌كربنات در محلول خاك است اغلب خاك‌هاي ايران مقدار قابل‌توجهي آهك دارند. آهك به‌تنهايي مشكل چنداني در جذب آهن ايجاد نمي‌كند.
ريشه گياه با ايجاد شرايط ويژه‌اي در اطراف خود (ترشح هيدروژن يك بار مثبت يا پروتون، اسيدهاي آلي و كلات‌هاي طبيعي) از قليايت خاك در نزديكي ريشه مي‌كاهد و به اين ترتيب حلاليت تركيبات آهن‌دار خاك را افزوده، آهن موردنياز گياه را در حد كافي تأمين مي‌كند. آبياري سنگين، فشردگي و يا هر عامل ديگري كه تهويه خاك را كاهش دهد، به افزايش غلظت دي‌اكسيد كربن در خاك مي‌شود و در حضور آهك، واكنش انجام مي‌دهد كه طي آن بي‌كربنات توليدشده، خاصيت بافري دارد.
بدين معني كه از كاهش pH در اطراف ريشه تا حدي جلوگيري مي‌كند و در نتيجه از حلاليت بيشتر تركيبات آهن‌دار و قابليت جذب آهن كاسته مي‌شود. توانايي ريشه گياهان مختلف در ايجاد شرايط مناسب براي جذب آهن متفاوت است. گياهان مقاوم به كمبود آهن، ريشه‌هاي كارايي براي جذب آهن‌دارند.
علائم كمبود آهن در برگ گياه
ريشه گياهان حساس به كمبود آهن، كارايي مناسبي براي جذب آهن ندارند. اين خصوصيت بيشتر جنبه وراثتي دارد. البته تأثير تغذيه گياهي مناسب نيز در اين مورد به اثبات رسيده است. آب آبياري، گاهي به‌ويژه هنگامي كه از چاه‌هاي عميق تأمين شود بي‌كربنات دارد. هوادهي اين آب‌ها (با استفاده از فواره و يا ريزش از بلندي) و يا مصرف مقداري اسيد سولفوريك (كاهش pH آب آبياري تا حد خنثي)، مقدار بي‌كربنات را كاهش مي‌دهد.
گاهي در گياهان مبتلا به كمبود آهن، غلظت آهن در برگ‌ها بيشتر از حد نرمال است و حتي اخيراً در تجزيه‌هاي برگي، مقدار غلظت آهن را درج نمي‌كنند. اين بدان علت است كه وجود آهن زيادي در برگ‌ها ملاك عمل نيست و بايد از طريق محلول‌پاشي و ايجاد شرايط خوب مديريتي حركت آهن را در گياه بهبود بخشيد تا علائم كمبود آهن در برگ‌ها مشاهده نگردد.
در صورت كمبود آن، سبزينه (كلروفيل) به مقدار كافي در سلول‌ها يافت نمي‌شود و برگ‌ها رنگ‌پريده به نظر مي‌آيند. زردي برگ ناشي از آهك، شكل خاصي از كمبود آهن در گياه است كه در بخش وسيعي از كشور ما را فرا گرفته است مركبات در جنوب و شمال كشور، ميوه‌هاي معتدله (از جمله سيب، هلو گلابي، زردآلو)، برخي از زراعت‌هاي مهم از جمله سيب زميني، سويا و سورگوم، سبزي و گياهان زينتي با شدت‌هاي متفاوت، از كمبود آهن صدمه مي‌بينند. مديريت هوشمندانه در كاهش خسارت، بسيار مؤثر است.
عواملي كه موجب مي‌شود كمبود آهن تشديد شود عبارت‌اند از:
آهكي بودن خاك‌ها؛ PH قليايي – به ازاء هر يك واحد افزايش PH، حلاليت تركيبات آهن هزار مرتبه كاهش پيدا مي‌كند. يعني در PH بالاتر از ۷ حلاليت آهن، براي تأمين آهن موردنياز گياه كافي نيست؛
تهويه نامناسب خاك (در خاك بافت سنگين).
كمي مواد آلي در خاك.
كيفيت نامناسب آب آبياري؛ به‌خصوص غلظت زياد يون بي‌كربنات كه در جذب آهن و انتقال آن در داخل گياه ايجاد مشكل مي‌كند.
مصرف زياد كودهاي فسفري؛ در شرايط مصرف زياد فسفر جذب آهن توسط گياه كاهش مي‌يابد.
بيماري‌هاي قارچي ريشه كه موجب پوسيدن ريشه مي‌شود و آفات ريشه خوار در گياه.
ارزيابي آهن قابل‌جذب در خاك
ارزيابي آهن قابل‌جذب در خاك به روش عصاره گيري و با DTPA انجام مي‌شود. (DTPA) يك عصاره‌گيري است كه براي عصاره‌گيري عناصر كم‌مصرف مورداستفاده قرار مي‌گيرد. در اين روش معمولاً اگر مقدار آهن قابل‌جذب كمتر از ۲.۵ ميلي‌گرم در كيلوگرم باشد كمبود آهن وجود دارد. همچنين بين ۲.۵ تا ۴.۵ ميلي‌گرم نيز در بعضي از گياهان كمبود آهن مشاهده مي‌شود كه غلظت بحراني آهن نيز گفته مي‌شود. غلظت بيش از حد ۴.۵ غلظت مناسب آهن را نشان مي‌دهد. آهن به‌صورت Fe+2، Fe+3 و كِلات آهن (كلات‌هاي طبيعي و كلات‌هاي مصنوعي) توسط گياه جذب مي‌شود.
گياهان و ارقام آن‌ها نسبت به كمبود آهن حساسيت متفاوتي دارند. واريته‌هاي گياهي از نظر حساسيت به كمبود آهن به دو گروه Fe افيشنت كوتي‌وا و Fe اين‌افيشنت كوتي وا تقسيم‌بندي مي‌شوند. گياهان Fe افيشنت Fe-efficient يا آهن‌كارا (يا مقاوم به كمبود آهن) گياهاني هستند كه با مكانيسم‌هاي مختلف قابليت جذب آهن را در خاك افزايش مي‌دهند و در نتيجه دچار كمبود آهن نمي‌شوند. اين گياهان با دو مكانيسم مشهور به استراتژي ۱ و استراتژي ۲ قابليت جذب آهن را در خاك افزايش مي‌دهند
استراتژي ۱ در اكثر گياهان ديده شده و به‌صورت‌هاي مختلفي قابليت جذب آهن را بالا مي‌برد. از جمله اينكه دفع +H در محيط ريشه باعث اسيدي شدن PH خاك مي‌شود و حلاليت آهن را افزايش مي‌دهد.
درمان كمبود آهن
۱-با برخي اعمال مي‌توان از بروز كمبود آهن در گياه جلوگيري كرد براي اين منظور بايد شرايط تهويه خاك مناسب باشد كه اين امر از طريق چند عامل صورت مي‌گيرد:
الف- بيل زدن در پاي درخت؛
ب- اضافه كردن مواد آلي به خاك؛
ج- كيفيت مناسب آب؛
د- مصرف متعادل كود حيواني و كود فسفري تا قابليت جذب آهن بالا رود.
۲-كاشت ارقام و گونه‌هاي مقاوم به كمبود آهن؛
۳-مديريت آبياري صحيح؛ مصرف زياد آب باعث تغذيه نامناسب و تشديد بروز كمبود آهن مي‌شود؛
مصرف كود آهن به‌صورت محلول‌پاشي روي گياه و تزريق دارو بر روي تنه درخت درمان خوبي است. براي مصرف كود در خاك، كود كلات آهن بهترين كود است، كود كلات آهن كود گران‌قيمتي است.
مقدار كود آهن موردنياز گياهان
تصور غلط بعضي از افراد در مصرف بيش از اندازه كود كلات آهن جهت بهبود اشتباه است. استفاده از هر نوع كودي جهت تغذيه خاك و گياه اگر بيش از اندازه گياه باشد باعث سميت يا مرگ گياه مي‌شود. مصرف عناصر غذايي گياه از خاك مقدار محدودي است كه اگر مقدار آن بيش از اندازه باشد ديگر گياه براي اجراي عمل تغذيه و آبگيري از خاك دچار مشكل مي‌شود و شادابي و طراوت خود را از دست مي‌دهد. البته كود آهن جز كودهايي است كه مصرف زياد آن خرابي زيادي به بار نمي‌آورد ولي بايد براساس الگوي مصرف آن به گياه تزريق شود.
مهم: علائم مسموميت به هر عنصري، همان علائم كمبود آن عنصر را نشان مي‌دهد.
استفاده از مقدار كود آهن موردنياز گياهان
بهترين زمان براي استفاده از كود آهن، زماني است گياهان در حال رشد و نمو مي‌باشند بنابراين فصل بهار و تابستان جز بهترين زمان‌هاي استفاده از كود آهن مي‌باشند. در فصل زمستان و پاييز به دليل خواب گياه نياز كمتري به استفاده از كود در گياه ديده مي‌شود. البته با توجه به زمان كاشت و همين‌طور منطقه‌اي كه گياه در آن رشد مي‌كند مي‌توان از دزهاي مختلف كود آهن در بازه‌هاي مختلف زماني براي تيمار گياه استفاده كرد. تغيير كردن فصل فرمول استفاده از كود آهن را تغيير مي‌دهد.
براي خريد اين كود و ساير انواع كودها و ديگر محصولات كشاورزي به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرماييد.
همچنين از راه‌هاي زير نيز مي‌توانيد محصولات ما را ملاحظه و خريد نماييد:
۱- مراجعه به صفحه اينستاگرامي به آدرس:
https://www.instagram.com/zerafat.shop
۲- مراجعه به كانال تلگرامي به آدرس:
۳- تماس با شماره موبايل: ۰۹۱۳۵۵۵۵۸۳۳