زالزالك نام‌هاي لاتين Hawthorn, Common Hawthorn، نام علمي Crataegus Monogyna خانواده Rosaceae مي‌باشند. زالزالك‌ها درختچه‌ها يا درختاني با ارتفاع ۵ تا ۱۲ متر با شاخه‌هاي انبوه مي‌باشند. پوست تنه آن‌ها به رنگ قهوه‌اي كم‌رنگ با شكاف‌هاي عمودي نارنجي رنگ است. ساقه‌هاي جوان داراي خار‌هايي به طول ۱ تا ۱٫۵ سانتيمتر است. برگ زالزالك به طول ۲ تا ۴ سانتيمتر، تخم مرغي شكل و داراي بريدگي‌هاي عميق است. سطح رويي برگ‌ها به رنگ سبز تيره و سطح زيرين آن بي‌رنگ است. گل‌هاي درخت زالزالك به‌صورت هرمافروديت بوده و در بهار ظاهر ميشوند (ممكن است گل‌ها در مناطقي كه بومي اين گياه است زودتر نيز ظاهر شود). گل‌هاي زالزالك معطر بوده و گرده‌افشاني آن‌ها توسط زنبورعسل و ديگر حشرات صورت مي‌گيرد. ۵ تا ۲۵ شاخه گل با هم وجود دارند و هر گل حدود ۱ سانتيمتر قطر داشته و داراي ۵ گلبرگ سفيد به همراه پرچم‌هاي متعدد قرمز رنگ و يك خامه است. ميوه زالزالك كوچك، تخم مرغي شكل، اغلب به رنگ قرمز تيره، به طول ۱ سانتيمتر، شبه سته، اما از نظر ساختماني يك ميوه دانه‌دار حاوي يك بذر است. پرندگان ميوه اين گياه را مي‌خورند و بذر زالزالك را از طريق مدفوع، دفع و پراكنده مي‌كنند. زالزالك در ايران از جمله در بلندي‌هاي بالاي ۲۵۰۰ متر در استان كهگيلويه و بويراحمد، استان فارس و استان اصفهان به‌خصوص شهرستان نجف‌آباد مي‌رويد. اين گياه در استان آذربايجان شرقي و استان كردستان و شمال استان آذربايجان غربي هم به‌وفور يافت مي‌شود.
كاشت
درختچه زالزالك به خاك تقريباً سبك يا متوسط نياز دارد اما خاك‌هاي سنگين و فقير از نظر مواد غذايي را نيز مي‌تواند تحمل كند. در خاك‌هايي با pH اسيدي، خنثي و قليايي رشد مي‌كند. همچنين مي‌تواند در خاك‌هاي بسيار اسيدي و بسيار قليايي نيز رشد كند. خاك آن از نظر رطوبتي بايد مرطوب باشد و آبياري مناسبي انجام شود. ولي خشكي را نيز تحمل مي‌كند. درخت يا درختچه زالزالك مي‌تواند آلودگي هوا را نيز تحمل كند. زالزالك محل‌هاي آفتابي كامل تا نيمه سايه را ترجيح مي‌دهد.
كاشت زالزالك با استفاده از كشت بذر صورت مي‌گيرد. ابتدا بذرها را در نايلوني كه چند سوراخ دارد قرار دهيد سپس بذرها را لابه‌لاي ماسه مرطوب قرار دهيد. منظور از مرطوب اين است كه كاملاً خيس نباشد و وقتي ماسه را در دست مي‌گيريد و مي‌فشاريد آب از آن چكه نكند. سپس آن را در نايلوني كه عرض كرديم قرار دهيد و به مدت ۸ هفته در مكاني گرم قرار دهيد و هر چند روز يك‌بار رطوبت را چك كنيد. دقت كنيد رطوبت خيلي مهم است. بعد از انجام مراحل نوبت به مرحله سرمادهي است. مرحله سرمادهي حدود ۲ ماه الي ۳ ماه مي‌باشد و در همين مرحله امكان اين هست كه جوانه‌زني كند. بذر درخت زالزالك براي جوانه‌زني بهتر به يك دوره سرمادهي نيز نياز دارد. به علت وضعيت پوششي بذر درخت زالزالك و هم طي دوره جنيني، اصولاً بذر اين نهال دير سبز مي‌كند به همين جهت براي جوانه زدن سريع ميوه‌ها چيده و مي‌گذارند و سپس به مدت ۳ يا ۴ ماه در دماي ۲۱ تا ۲۷ درجه سانتي‌گراد بعد به مدت ۵ ماه در دماي ۴ درجه سانتي‌گراد در ماسه يا خزه مرطوب نگهداري مي‌كنند و آنگاه در بهار مي‌كارند.
خواص
زالزالك داراى مواد معدنى گوناگون، ويتامين‌ها، مقدار زيادى تانن و كلسيم، پكتين، اسيد تارتاريك، اسيد ماليك، روغن چرب، قندهاى گلوكز و فروكتوز است. بسيار قابض و در درمان اسهال خوني مؤثر است. براى تقويت قلب و معده بسيار توصيه شده است. براي معالجه بيماران مبتلا به فعاليت نامنظم قلب كاربرد دارد. در مواقع كم‌خوني و سِل اثر خوبي دارد. براي روماتيسمي‌ها و مبتلايان به ورم روده مفيد است. اشتها را زياد مي‌كند. جهت درمان قطره‌قطره آمدن ادرار توصيه شده است. شربت زالزالك همراه با شكر سرخ، براى رفع سردرد شديد مفيد است. گل زالزالك، ضد تشنج بوده و حركات نامنظم قلب را تنظيم مي‌كند. داروى مفيد و خاصى بر ضد تپش قلب و ضربان شديد آن است. زالزالك كه يك گياه ضد نارسائي قلبي و كاهش‌دهنده فشارخون است. داراي خاصيت ضد اضطراب نيز است. در يك مطالعه اثربخشي عصاره گياهي زالزالك در درمان اختلالات ناشي از اضطراب بر روي ۲۶۴ نفر مورد بررسي قرار گرفت و نتايج نشان داد كه اين دارو در درمان اضطراب كاملاً مؤثر است. در اغلب كشورهاي اروپايي خصوصاً آلمان براي درمان بي‌نظمي ضربان قلب از گياه زالزالك استفاده مي‌شود. همچنين زالزالك در درمان آنژين و تصلب شرايين (سفت شدن ديواره رگ‌ها) بسيار كاربرد دارد.
از ديگر خواص زالزالك تحقيقات جديد نشان مي‌دهد كه زالزالك آنتي‌اكسيدان بسيار قوي محسوب شده و مي‌تواند به‌عنوان يك مكمل غذايي مقوي عمل كرده و در تنظيم وزن، گلوكز خون و التهاب نقش داشته باشد. محققان آمريكايي طي بررسي‌هايي كه روي زالزالك انجام دادند، دريافتند اين ميوه زالزالك به خاطر داشتن مقادير بالايي از مواد آنتوسيانين، بسيار مفيد است و در رنگ‌هاي مختلف اين ميوه آنتوسيانين هاي زياد و متفاوتي يافت مي‌شود كه دانه‌هاي زالزالك را از فشار اكسايشي نور خورشيد حفظ مي‌كنند. خوردن زالزالك بدن ما را از موقعيت‌هاي زيان‌آور مانند قرار گرفتن در معرض آلودگي و راديكال‌هاي آزاد حفظ مي‌كند. به عبارتي تحقيقات نشان مي‌دهد مصرف زالزالك در درمان برخي بيماري‌ها از سرطان گرفته تا چاقي اثر مثبت مي‌گذارد و اين تأثير به دليل خواص ضدالتهابي ماده آنتوسيانين موجود در آن است.
مواد موجود در زالزالك زرد قند خون و عملكرد انسولين خون را بهبود مي‌بخشد. يكي از مواد مفيد موجود در زالزالك فلاونوييدهايي مي‌باشند كه نسبت به رنگ ميوه شدت اثرات آنتي‌اكسيداني آن‌ها تغيير مي‌كند. ميوه‌هاي قرمزرنگ داراي اثر قوي، صورتي اثري ضعيف و زرد اثر ضعيف‌تري دارند. زالزالك اگر به‌خوبي خشك شود تنها مقداري از ويتامين C خود را از دست مي‌دهد ولي ديگر تركيبات شيميايي خود را حفظ مي‌كند. لذا براي نگهداري زالزالك خشك بايد آن را در محلي كه تهويه مناسبي دارد نگه داشت.
چاي زالزالك، دمنوش زالزالك آرام بخش هست؛ بنابر اين افرادي كه از بيخوابي رنج مي‌برند و يا گريبانگير انقباضات مكرر عضلاني ميشوند بهتر هست اين نوشيدني را بيشتر مصرف كرده و آن را جاي گزين چاي در محل كار خود كنند.
براي خريد بذر زالزالك و ساير درختان مثمر به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرماييد.
همچنين از راه‌هاي زير نيز مي‌توانيد محصولات ما را ملاحظه و خريد نماييد:
۱- مراجعه به صفحه اينستاگرامي به آدرس:
https://www.instagram.com/zerafat.shop
۲- مراجعه به كانال تلگرامي به آدرس:
۳- تماس با شماره موبايل: ۰۹۱۳۵۵۵۵۸۳۳