هندوانه با نام علمي Citrullus vulgaris متعلق به خانواده كدوييان يا Cucurbitaceae است. منشأ اصلي پيدايش هندوانه به عقيده برخي از محققين جنوب آفريقا و گروهي ديگر آن را بومي هندوستان مي‌دانند. ريشه كلمه هندوانه از كلمه وانا به معناي هندوانه در زبان هندي است، ايرانيان قديم به آن هندووانا مي‌گفتند كه امروزه به هندوانه تبديل شده است. مداركي از كاشت هندوانه در نيل از پيش از هزاره دوم (پيش از ميلاد) يافت شده است. دانه‌هاي هندوانه در محل دودمان دوازدهم مصر و در مقبره فرعون توت‌عنخ‌آمون يافت شده است. هندوانه گياهي است خزنده كه طول شاخه‌هاي خزنده آن شايد به ۴ متر هم برسد. ريشه هندوانه عميق بوده و در برخي خاك‌ها به يك متر هم مي‌رسد. برگ‌هاي آن قلبي شكل با بريدگي عميق است. گل‌هاي نر و ماده آن جدا از هم ولي روي يك پايه قرار دارند. هندوانه يكي از انواع صيفي جات شيرين است كه در جاليز رشد مي‌كند. در گذشته هندوانه را با نام تربوزه مي‌شناختند كه امروزه در افغانستان و تاجيكستان به هندوانه تربوزه مي‌گويند. هندوانه انواع مختلفي دارد كه از نظر ضخامت پوست، اندازه، رنگ، اندازه دانه‌ها، طعم، مزه و… با يكديگر تفاوت دارند. اين محصول در بهار در شهرهاي جيرفت و كهنوج، ميناب، ايرانشهر و دزفول، در تابستان در ورامين، سمنان، مشهد، اصفهان، همدان، تبريز، مياندوآب، در پاييز در دزفول و زمستان در ميناب، جيرفت و كهنوج توليد مي‌گردد.
يكي از پنجاه نوع هندوانه، هندوانه كريمسون است كه به دليل شيريني زياد و طمع بي‌نظير معروف است. هندوانه كريمسون يكي از هندوانه‌هاي محبوب با بازارپسندي عالي و طعم شيرين است. وزن هر ميوه معمولاً ۸ تا ۱۲ كيلوگرم و باردهي آن ايده آل است. رنگ پوست هندوانه كريمسون سبز روشن با راه‌راه سبز تيره است. در سال ۱۹۶۳ دانشگاه كانزاس موفق به اصلاح اين نوع هندوانه شد. گل‌هاي اين واريته ۸۰ روز پس از گلدهي تبديل به ميوه مي‌شود. داراي خطوط موازي سبز پررنگ و گوشتي قرمز و ترد و دانه‌هايي ريز است. مقاوم به بيماري فوزاريوم و آنرتاكنوز نيز است. وجود ليكوپن در هندوانه موجب ايجاد رنگ قرمز در آن شده است. هندوانه هيبريد منارا نانهمز جز هندوانه‌هاي كريمسون سوئيت (خطي) و بيضي كشيده است. هندوانه منارا به دليل خصوصيت خاص پوست قابليت صادرات براي مناطق با مسافت زياد را ندارد. البته لازم به ذكر است ضخامت پوست در حدي است كه ميوه‌ها در زمان اتصال به بوته دچار تركيدگي نمي‌شوند. از اين جهت كشاورزاني كه قصد دارند بار خود را در مناطق نزديك‌تر بفروشند غالباً از اين رقم استفاده مي‌كنند. رنگ ميوه و ميزان شيريني هندوانه هيبريد منارا موردتوجه بسياري از افراد سخت پسند است.
بذر هندوانه چارلستون محصولي با وزن تقريبي ۱۰ تا ۱۵ كيلو در شرايط ايده آل توليد مي‌كند، طعم اين هندوانه شيرين بوده و ترد و قرمز است. دوره باردهي هندوانه چارلستون ۸۵ روز است. بهتر است از كود دامي پوسيده در محل كشت استفاده شود. رنگ پوست هندوانه سياه گرد سبز بسيار تيره يا مشكي است درصورتي‌كه در نور كافي كاشته نشود ممكن است رنگ پوست آن خيلي تيره نشود و به رنگ سبز بسيار تيره (مايل به مشكي) ديده شود. طعم اين هندوانه شيرين بوده و دانه‌هاي آن به اندازه هندوانه‌هاي چارلستون است.منشأ هندوانه مشكي را ژاپن مي‌دانند.
بذر هندوانه آناناسي (زرد) گياهي از خانواده هندوانه است. به‌صورت علفي و رونده رشد مي‌كند. گياهي يك‌ساله است. هندوانه زرد يك نوع هندوانه هيبريد محبوب و پرطرفدار است كه داراي گوشت زرد و طعم شيرين مطلوبي است. بوته تقريباً جمع‌وجور بوده و به همين دليل اين هندوانه در فضاي محدود نيز قابل كاشت است. در بيشتر مناطق رشد مي‌كند. هندوانه از ميوه‌هاي فصل گرم به شمار مي‌رود كه در فصل گرم سال حسابي مي‌چسبد. گل‌هاي بزرگ شيپوري مانندي دارد. شاخه‌هاي اين گياه علفي است. رشد سريعي دارد طوري كه پس از گذشت چند ماه محصول مي‌دهد و شما مي‌توانيد از محصول تازه آن استفاده كنيد. در واقع نوعي هندوانه زينتي است كه شكل خاصي دارد. برگ‌هاي سبزرنگ بزرگ، دندانه‌داري دارد كه معمولاً پوشيده از كرك است. ميوه‌ها كروي يا بيضي شكل هستند. پوست ميوه سبز رنگ با نوارهاي سبز تيره است و وزن هر كدام از هندوانه‌ها به ۲ تا ۳/۵ كيلو مي‌رسد. اين هندوانه داراي پوست نازكي است. كيفيت و طعمشيرين و بسيار خوبي دارد و بسيار بازارپسند است.قسمت گوشتي اين گياه آبدار و به رنگ زرد شبيه ميوه آناناس است. در قسمت گوشتي اين گياه تعداد كمي تخمه به رنگ سياه وجود دارد كه قابل خوردن نيست.
هندوانه ابوجهل ميوه‌اي تلخ‌مزه است كه در فارسي با نام‌هاي خربزه روباه، كدوي تلخ و سيب تلخ و در عربي با نام‌هاي حنظل، مراره الصحاري و علقم و در فرهنگ اچمي‌زبان‌هاي جنوب ايران به نام خزَرَ (تلفظ: Khazara) نام برده شده است. هندوانه ابوجهل از راسته كدوئي‌ها (Cucurbitales) از تيره كدو (Cucurbitaceae)، از سرده سيترولوس (Citrullus) بوده و نام علمي آن Citrullus colocynthis است. مصرف آن باعث كوليت شديد شده و به علت مواد سمي خطرناك است. نام نوعي گياه بالارونده بومي حوضه مديترانه به‌ويژه ازمير تركيه، نوبه آفريقا و تريسته ايتاليا است. اين گياه از خانواده هندوانه است اما با هندوانه معمولي تفاوت‌هايي دارد شامل اندازه كوچك‌تر، جسم سفت‌تر و مزه تلخ.
تخم جاچوني كه به اشتباه معروف به تخم ژاپني (تخمه ژاپني) ناميده مي‌شود و به هندوانه آجيلي معروف است، يكي از دانه‌هاي خوراكي است كه نوعي آجيل است. اين دانه‌ها تخم نوعي هندوانه بوده كه در ظاهر همانند هندوانه‌هاي معمولي است ولي تنها دانه‌هاي آن مصرف مي‌شود و خود هندوانه خوراك دام مي‌شود. بافت داخلي اين هندوانه در رقم‌هاي مختلف گاهي قرمز و يا گاهي زرد يا سفيد است و معمولاً بدون مزه است ولي برخي معتقدند مزه شيريني دارد ولي قابل خوردن نيست. هندوانه جاپوني در شهر جابان يا جابُن واقع در دماوند كاشته مي‌شود و مبدأ اين دانه‌ها نيز در اين شهر بوده البته دهه‌هاست (بيش از ۳۰ سال) كه ديگر اين هندوانه در اين منطقه پيدا نمي‌شود و باغ‌ها جاي زمين‌هاي كشت هندوانه را گرفته است. نود سال پيش براي اولين بار اين هندوانه در جابان كاشته شد. اين نوع تخمه در يكي از روستاهاي اطراف دماوند جابان (jâbân) كه همسايه غربي سربندان بوده و ساكنان آن نيز از نژاد كرمانج هستند كشت مي‌شود و در واقع نام اصلي آن تخمه جاباني است. به غير از جابان دماوند يك روستا هم در حوالي سبزوار با نام جابان وجود دارد و سال‌هاست در آن روستا هم تخمه‌هاي جابوني كشت مي‌شود. در روستاهاي خراسان شمالي، جنوبي و رضوي تا استان گلستان كشت اين نوع از تخمه رواج دارد و ساليانه در حدود ١۵هزار تن توليد داخلي است.
كاشت بذر هندوانه
كاشت هندوانه بسيار ساده است و بذرها به‌سرعت جوانه مي‌زنند. هندوانه با آفتاب كامل و خاك رسي شني نياز دارد. اگر فضاي كافي براي كاشت بذر هندوانه نداريد مي‌توانيد با كمي مراقبت آن را در گلدان و در جايي نورگير بكاريد. هندوانه گياهي يك‌ساله و تقريباً رونده است كه نحوه رشد آن شبيه تاك است درنتيجه براي كاشت در گلدان حتماً بايد براي آن قيم (نگه‌دارنده) ببنديد. همچنين براي جدا نشدن هندوانه از بوته در طول رشد نبايد زير آن خالي باشد، براي اين كار مي‌توانيد هندوانه را بعد از كمي درشت شدن درون تور قرار دهيد و به محلي ببنديد. براي كاشت هندوانه ابتدا بذرهاي آن را به مدت ۲۴ يا حداكثر ۴۸ ساعت در آب خيس نموده سپس گودال‌هايي به عمق ۲۰ سانتي‌متر ايجاد كرده و تا ارتفاع ۱۵ سانتي‌متر گودال را از خاك نرم و كود حيواني پوسيده پر مي‌كنيم. سپس ۲ تا ۳ عدد بذر را داخل گودال قرار مي‌دهيم به‌طوري‌كه بذرها در عمق ۳ تا ۵ سانتي‌متري قرار بگيرد و بر روي آن خاك نرم مي‌ريزيم.
هندوانه را معمولاً به‌صورت مستقيم مي‌كارند و نشاء گيري آن توصيه نمي‌شود. تا قبل از جوانه‌زني بذرها نبايد خاك خيلي خشك شود. درصورتي‌كه قصد كاشت در گلدان را داريد بايد گلداني بزرگ با ارتفاع حداقل ۳۰ و قطر ۳۰ سانتي‌متر انتخاب كنيد و حتماً گلدان را در محيطي قرار دهيد كه روزانه ۷ تا ۸ ساعت نور مستقيم خورشيد داشته باشد. گلدان خود را بايد با خاك بسيار غني پر كنيد. تركيب كود حيواني و خاك باغچه يا كمپوست براي كاشت هندوانه مناسب است. كود حيواني حتماً پوسيده باشد. پس از رشد گياهان و چهار برگه شدن آن‌ها بوته‌هاي ضعيف را با ناخن حذف كنيد و بوته قوي‌تر كه رشد بيشتري در اين مدت داشته را نگه‌داريد. حذف علف‌هاي هرز اطراف بوته در طول دوره رشد هندوانه ضروري است. هندوانه رونده است و اگر در گلدان كاشته‌ايد بايد به‌وسيله قيم يا داربست مناسب بوته نگه داشته شود. همچنين هندوانه به دليل وزن زياد نبايد آويزان باشد، بهتر است گلدان هندوانه در محلي قرار گيرد كه بوته بر روي زمين رشد كند.
نكات كاشت بذر هندوانه
هندوانه براي رشد نياز به آفتاب كامل و طولاني و گرما در طول روز دارد، هندوانه به سرما بسيار حساس بوده و با شروع سرما گياه از بين مي‌رود.
هندوانه در شهرهاي شمالي كشور و شهرهايي كه رطوبت بالايي دارند نيز رشد مناسبي داشته ولي رطوبت بالاي هوا احتمال بيماري‌هاي قارچي را نيز بالا مي‌برد كه بايد به اين نكته توجه داشت.
بهترين دما براي جوانه‌زني هندوانه دماي ۱۵ تا ۲۵ درجه است درنتيجه بعد از رفع سرماي زمستان و گرم شدن هوا اقدام به كاشت نماييد.
خاك هندوانه بايد غني باشد، براي اين امر مي‌توان قبل از كاشت به زمين كشت مقدار كود دامي پوسيده اضافه كرد.
هندوانه بايد بعد از رفع سرماي بهاره كشت شود، هندوانه را معمولاً به‌صورت جوي و پشته‌اي مي‌كارند.
فاصله بين پشته‌ها را ۵۰ تا ۱۵۰ سانتي‌متر و فاصله بين بوته‌هاي هندوانه را نيز معمولاً ۵۰ تا حداكثر ۱۰۰ سانتي‌متر در نظر مي‌گيرند.
اگر در شهري زندگي مي‌كنيد كه تابستان‌هاي كوتاهي دارد، بايد چند هفته قبل از شروع فصل بهار اقدام به كاشت بذرها در گلخانه يا محيطي گرم بنماييد.
برداشت هندوانه
زمان برداشت هندوانه هميشه پرسش بوده، كشاورزان عزيز اين زمان را به‌صورت تجربي تشخيص داده ولي از چند راه مي‌توان به رسيدن كامل هندوانه و زمان برداشت آن مطلع شد:
با زدن ضربه به هندوانه بايد صدايي خفه و بم شنيده شود، ميوه‌هاي نارس صداي تيزتري دارند.
رنگ ميوه‌هاي رسيده روشن‌تر و به زردي مي‌زند.
قسمتي از ميوه كه بر روي زمين قرار دارد بايد به رنگ زرد روشن باشد، ميوه‌هاي نارس به رنگ سفيد يا روشن هستند.
قسمت انتهايي ساقه كه به ميوه متصل مي‌شود در هندوانه‌هاي رسيده خشك‌شده و به رنگ تيره است.
آب‌وهوا
هندوانه يك گياه فصل گرم است. نسبت به گرما بيشتر از ساير گياهان تيره كدوييان مقاوم است. اين گياه مخصوص مناطقي است كه داراي تابستاني طولاني و گرم هستند. ازاين‌رو تابستان‌هاي خشك و به نسبت مرطوب براي آن‌ها مناسب است.
خاك
هندوانه خاك‌هاي سبك و شني را كه از نظر مواد غذايي غني هستند را مي‌پسندد. در خاك‌هاي رسي هم محصول خوبي مي‌دهد. به‌شرط آب زيرزميني پايين باشد. بهترين pH براي هندوانه ۶ تا ۷ است. براي آماده‌سازي زمين مثل خيار عمل مي‌شود با اين تفاوت كه فاصله جوي‌ها بيشتر در نظر گرفته مي‌شود كه اين فاصله شايد ۴ الي ۵ متر نيز برسد.
فوايد هندوانه
مصرف ميوه ها و سبزي ها از انواع مختلف با كاهش خطر بسياري از بيماري هاي مرتبط با سبك زندگي پيوند خورده است. مطالعات بسياري نشان داده اند كه افزايش مصرف مواد غذايي گياهي مانند هندوانه خطر چاقي، مرگ و مير كلي، ديابت، و بيماري قلبي را كاهش مي دهد. از ديگر خواص هندوانه مي توان به بهبود شرايط پوست و مو، افزايش انرژي و كاهش وزن اشاره كرد.
براي خريد بذر هندوانه و ساير صيفي جات به فروشگاه بذر ظرافت مراجعه فرماييد.
همچنين از راه‌هاي زير نيز مي‌توانيد محصولات ما را ملاحظه و خريد نماييد:
۱- مراجعه به صفحه اينستاگرامي به آدرس:
https://www.instagram.com/zerafat.shop/
۲- مراجعه به كانال تلگرامي به آدرس:
۳- تماس با شماره موبايل: ۰۹۱۳۵۵۵۵۸۳۳